اقتصاد در یک  تعریف ” مجموعه ای از فعالیت  های به هم پبوسته تولیدی و مصرفی بیان  شده که به تعیین چگونگی تخصیص منابع کمیاب کمک می رساند” .

اقتصاد تولید کالا و خدمات برای تامین نیازهای انسان است”.

شاهنامه بر اساس تعریف ما که در کتب و مقالات متعدد آن را بیان کرده و توضیح داده اییم ، بیان تاریخ ایران است که  دست کم هشت هزار سال تاریخ تمدن ابرانیان را نیز در بر دارد.

پبوستگی اقتصاد با جامعه از بدیهیات است و اقتصاد و جامعه لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

حال هنگامی که شاهنامه در بر دارنده ی هشت هزار سال تاریخ جامعه ی سیاسی ایران است ،قابل انتظار است که از اقتصاد هم در آن وجود داشته باشد.

این مقوله بحث جدی است و به هیچ وجه قصد ” این همانی ” جلوه دادن بدون وجود دلایل کافی و بی  پشتوانه ی لازم علمی در آن نیست.  ادعایی جدی و بر اساس براهین کافی   است که پژوهش های ژرف و عمیق تاریخ و اقتصاد و شاهنامه صحت آن را ثابت نموده است.

یکی از اقتصاددانان بزرگ تاریخ آفای ” فردریک لیست” از افراد برجسته مکتب تاریخی آلمان ( ۱۷۸۹- ۱۸۴۶) است که نطریات جالب و صحیحی در اقتصاد داشته است.

فردریک لیست برای توسعه اقتصادی جوامع ( کشورها) پنج مرحله قایل است:

۱. مرحله ی آغازین، که  در این دوره افراد با شکار حیوانات و میوه درختان امرار معاش می کنند.

۲. مرحله ی شبانی ، که در این مرحله فعالیت عمده جامعه را دامداری و پرورش حیوانات تشکیل می دهد.

۳. مرحله ی کشاورزی، دوره ای است که فعالیت عمده افراد جامعه در بخش کشاورزی متمرکز است.

۴. مرحله ی کشاورزی، صنعتی ، که در این مرحله در کنار فعالیت های کشاورزی، فعالیت های صنعتی نیز گسترش و توسعه می یابد.

۵. مرحله اقتصاد جامع یا تکامل یافته، که در این مرحله علاوه بر فعالیت های کشاورزی و صنعتی، فعالیت های بازرگانی نیز سهم عمده ای در اقتصاد جامعه پیدا می کنند.

دقت در تاریخ بیان شده در شاهنامه به خوبی  این مراحل پنج گانه را می توان دید. به خاطر صرفه جویی در وقت از آوردن ابیات مربوطه و توضیح راجع به هر یک از این پنج مرحله در شاهنامه می گذریم و به وجود مفاهیم مدرن در شاهنامه اشاره می کنیم که بی گمان میتواند کار را برای پژوهشگر شاهنامه سخت تر کند.

از مفاهیم اقتصادی که برای عموم مردم آشنا هستند می توان از : عرضه ی کالا ، کمبود کالا ، احتکار ، تنظیم مقررات اقتصادی، دخالت دولت در بازار،  نرخ گذاری توسط دولت، پولشویی را نام برد.

بسیار جالب است که نگارنده به عنوان تحصیل کرده ی رشته ی حقوق و اقتصاد ،پس از سال ها شاهنامه پژوهی با ضرص قاطع و یقین به مخاطب محترم بگویم همه ی این مفاهیم مدرن مربوط به حوزه ی اقتصاد در شاهنامه وجود دارد .

که برای جلوگیری از اطاله ی کلام، سخن را در این باره،اینجا تمام می کنیم.لیکن در آینده در صورت وجود شرایط لازم، هر یک از این موارد را در شاهنامه ی ارجمند، جداگانه بررسی می نماییم.